Neushoorn is het brandpunt op cultureel gebied van Leeuwarden; het biedt plek aan een poppodium en -café met dezelfde naam en de creatieve opleiding D’Drive van het Friesland College. Het gebouw geeft in vorm en materialisering uitdrukking aan de dynamiek van deze functies. Bijzondere details in het gebouw zijn overblijfselen van gesloopte panden en stukken graffiti uit hergebruikte baksteen muren.
Het nieuwe Neushoorn bevindt zich op de hoek van het oude Ruiterskwartier en de Haniasteeg in Leeuwarden. Het ontwerp gaat uit van de oorsponkelijke kleinschalige stedenbouwkundige morfologie met kleine hoekverdraaiingen en stegen. Architect Chris de Weijer (DP6 architectuurstudio): “Het was een flinke puzzel maar we wilden graag de oude panden en de sfeer van de bestaande stegen behouden èn er iets nieuws mee doen.” Een deel van het pand Ruiterskwartier 41 is blijven staan en maakt deel uit van het hoofdgebouw. Door het hoofdgebouw compact te ontwerpen is aan de achterzijde van het gebouw ruimte ontstaan om het historische Haniahof een voorplein te geven en publieke buitenruimte te creeëren. De Weijer: “Op deze manier gaat Neushoorn ook aan de achterkant leven“.
De opzet van Neushoorn voorziet in grootschalige zalen en kleinschalige ruimten, met twee podia, een café, oefen- en culturele productieruimten en ruimten voor workshops plus onderwijsruimten voor D’Drive, de praktijkafdeling van het Friesland College. Het hoofdgebouw op de hoek van de Haniasteeg, Ruiterskwartier 41, is grotendeels behouden en biedt op de begane grond plek aan de gedeelde hoofdentree met foyer en garderobe. De trap bij de entree leidt naar de onderwijsruimten van D’drive en kantoorruimtes van Neushoorn en een glazen dak dat daglicht tot diep in het gebouw brengt. Gekoppeld aan de bestaande bebouwing is nieuwbouw gerealiseerd waartussen als het ware een ‘Nieuwe Steeg’ is geïntroduceerd die beiden verbindt. Door deze tussenzone met foyer en studielandschap wordt een goede ruimtelijke en functionele koppeling gemaakt en zijn de looplijnen naar zalen, studio’s, kleedruimten, onderwijsruimten en kantoren kort. Projectleider Kerstin Tresselt (DP6 architectuurstudio): “Poppodium en school lopen zo echt in elkaar over”.
Ook de oude panden aan het Schavernek zijn deels behouden. De gevels kregen een iets fellere kleur, erachter bevinden zich de kleedruimtes en artiestenfoyer van het poppodium. De concertzalen zijn achter in het gebouw geplaatst zodat de gevels transparant blijven en de voorbijganger goed naar binnen kan kijken en de levendigheid in het gebouw ziet. De Weijer: “Bijzonder aan dit poppodium ook overdag wordt gebruikt. Deze dynamiek wilden we goed laten zien. Aan de gevel bevindt zich daarom op de begane grond het popcafé en op de eerste verdieping een dans- en dramalokaal als glazen box”. Qua materialisering is gekozen voor bestaande en hergebruikte elementen en een rijkdom aan vormen en materialen zoals glas, cortenstaal en verschillende soorten hout. Een deel van de stenen van de gesloopte panden is hergebruikt in de nieuwe gevels. De Weijer: “Doordat de stukken verschillende groottes hadden was netjes metselen onmogelijk en hebben we express gekozen voor ruw metselwerk”.
Een poppodium staat of valt echter met een goede akoestiek. Het oor is het belangrijkste zintuig van de poppodiumgebruiker. De verschillende geluidsproducerende functies van het gebouw zijn daarom ontworpen als vrijstaande ‘dozen’ om te zorgen voor een optimale geluidsisolatie. Akoestiek heeft ook een grote rol gespeeld bij de keuze voor de wanden. Zo is de schuine wand als thema in het gebouw opgenomen en de muur bij de grote trap is tegelijkertijd een speciaal door DP6 ontworpen akoestisch paneel. Artiesten, concertbezoekers en leerlingen zijn positief over het nieuwe poppodium. Neushoorn-baas Jan Pier Brands: “Het ontwerp is een beetje ruig en dat werkt onzettend goed. Elke avond is een feestje en ook overdag zit er superveel energie in het gebouw”.
